مقایسه ی توجه انتخابی-دیداری، حافظه ی کاری-دیداری و توانایی حل مساله در دانش آموزان ناشنوا، کم شنوا، با همتایان عادی

عملکردهای اجرایی- شناختی، اصطلاحی کلی برای مجموعه ای از فرآیندهای بهم مرتبط چون توجه، ادراک، حافظه، توانایی حل مساله و ... است. از آنجا که مشکلات شنوایی در افراد ناشنوا یا کم شنوا علاوه بر مهارت های ارتباطی، بر مهارت های شناختی آنها نیز تاثیر می گذارد؛ از این رو هدف اصلی مطالعه ی حاضر مقایسه ی توجه انتخابی-دیداری، حافظه ی کاری-دیداری و توانایی حل مساله در دانش آموزان ناشنوا، کم شنوا با همتایان عادی است. در مطالعه ی حاضر که از نوع علّی ـ مقایسه ای می باشد، از بین دانش آموزان آسیب دیده ی شنوایی مشغول به تحصیل در شهر تبریز، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 آزمودنی برای گروه ناشنوا، 30 نفر برای گروه کم شنوا و تعداد 30 آزمودنی نیز برای گروه عادی، انتخاب شدند. این سه گروه از نظر جنسیت، هوش، پایه ی تحصیلی و وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی با هم همتا شده بودند. آزمودنی های هر سه گروه با استفاده از آزمون های توجه انتخابی- دیداری (آزمون استروپ)، حافظه ی کاری-دیداری (آزمون آندره ری) و توانایی حل مساله (آزمون برج هانوی) مورد مقایسه قرار گرفتند سپس داده ها توسط روش تحلیل واریانس یک راهه (anova) و با استفاده از نرم افزار spss 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در زمان واکنش و تعداد خطای مرحله ی اول و دوم آزمون استروپ، به عنوان شاخصی از توجه انتخابی-دیداری، تفاوت بین گروه ها معنادار نبود (05/0 p >). در مرحله ی تولید حفظی آزمون آندره ری، به عنوان شاخصی از حافظه ی کاری-دیداری، بین گروه عادی و گروه ناشنوا و کم شنوا تفاوت معنادار وجود داشت (05/0 p <)، که میانگین گروه عادی از دو گروه دیگر بیشتر بود. در نهایت در آزمون برج هانوی که جهت سنجش توانایی حل مساله به کار گرفته شده بود، تفاوت بین سه گروه مورد مطالعه، در مرحله ی شش حرکتی معنادار بود (05/0 p<)، به طوری که میانگین گروه عادی بیشتر شد. اما در نمره ی کل آزمون، تفاوت تنها بین دو گروه ناشنوا و عادی، با میانگین بالاتر گروه عادی، معنادار بود. به طور کلی این کار نشان می دهد که محرومیت از شنوایی یک عامل علّی برای برتری ویژه یا مشکلات خاص در کارکردهای اجرایی در افراد آسیب دیده ی شنوایی، نیست. با شناسایی و درک بهتر عوامل تاثیر گذار بر پیشرفت این توانایی های شناختی علاوه بر درک دقیق تر مشکل، می توان با ارائه ی راهکارهای جدید آموزشی، بسیاری از عقب افتادگی های این گروه از افراد، در زمینه های مختلف شناختی را بهبود بخشید.